Skynsemi, nøgdsemi, takksemi. Náttúrufatanin hjá Mikkjali á Ryggi Prudence, contentment, and gratitude. Mikkjal á Ryggi and his conception of nature

##plugins.themes.bootstrap3.article.main##

##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##

Published Apr 14, 2025
Jákup Reinert Hansen

Abstract

Searching for Mikkjal á Ryggi’s conception of nature, this paper analyses four poems from his mature years. It can thus be expected that these poems reflect on a whole life’s observations and experiences, and that mere descriptions have given way for a genuine conception. Mikkjal á Ryggi (1879-1956) was employed as a teacher in the villages of Bøur and Gásadalur 1919-1945. He authored several schoolbooks on geography and biology and wrote nearly 300 poems, including songs, hymns, and ballads. A keen observer and a diligent writer with a clear Christian view of life, his descriptions are always centred around the human beings, the good stories being as important as the biological facts. He warns against greed, overconsumption, and extermination in contrast to prudence, contentment, generosity, and gratitude. The analysed poems show how a Lutheran conception of nature has been applied in a Faroese context.

Úrtak

Henda grein viðger fýra yrkingar hjá Mikkjali á Ryggi við tí í hyggju at eyðmerkja hansara náttúrufatan. Tær eru allar skrivaðar í búnum árum, tá ið væntast kann, at eygleiðingar og lívsroyndir hava givið grundarlag fyri refleksión, og náttúrulýsing og náttúrufatan ganga hond í hond. Mikkjal á Ryggi, sum var lærari í Bø og Gásadali 1919-1945, skrivaði fleiri skúlabøkur, bæði um landalæru og dýralæru og út við 300 yrkingar, sangir, sálmar og kvæði. Hann var ein gløggur eygleiðari og ein dugnaligur rithøvundur. Menniskjað er altíð í miðdepli í hansara frágreiðingum. Tær góðu søgurnar hava eins nógv at týða og tær lívfrøðiligu sannroyndirnar. Mikkjal dylur ongantíð fyri síni kristnu lívssáskoðan. Hann ávarar móti grammleika, ovnýtslu og avoyðing og tekur heldur fram dygdir sum skynsemi, nøgdsemi, gávumildni og takksemi. Yrkingarnar eru gott dømi um lutherska náttúrufatan í føroyskum jørðildi.

Abstract 42 | Pdf Downloads 41

##plugins.themes.bootstrap3.article.details##

Keywords

Lutheran Christianity, creation, evolution, greed, prudence, lutherskur kristindómur, skapanarlæra, menningarlæra, grammleiki, skynsemi

References
Anordning Nr. 11. 16de Januar 1912 angaaende forskellige Forhold vedrørende Folkeskolen i Bygderne paa Færøerne. Lovtidenden for 1912 Nr. 3.
Balslev, C. F. (1850) Luthers Catechismus med en kort Forklaring: en lærebog for den uconfirmerede Ungdom. 2. Oplag. Kjøbenhavn: C. A. Reizel.
Balslev, C. F. (1979) Luthers Katekismus. J. Joensen próstur týddi. Triðja útgáva. Tórshavn: Føroya Skúlabókagrunnur.
Bíblia. Tað er Halgabók. Gamla Testamenti og Nýggja. Týdd úr frummálunum. (1961) Keypmannahavn: Det danske Bibelselskab.
Cirkulære til samtlige Skoledirektioner uden for Kjøbenhavn. Nr. 39. 6te April 1900. Ministeraltidenden for 1900.
Gjerløff, A. K. og Jacobsen, A. F. (2014) Da skolen blev sat i system 1850-1920. Dansk skolehistorie 3. Aarhus Universitetsforlag.
Hansen, J. R. (1982) Mikkjal Dánjalsson á Ryggi og hans betydning som færøsk salmedigter. Lille emnekreds i Praktisk Teologi. Óprentað. Århus: Det teologiske fakultet.
Hjermitslev, H. H. “Poul la Cour (1846-1908)” https://www.darwinarkivet.dk/arkivet/danske-reaktioner/biografier/la-cour-poul/index.html (seinast lisið 30.06.2023)
la Cour, P. (1888) “Er Underlaget for Darwinismen sikkert?” Danskeren, november, s. 67-82.
Lindhardt, P. G. (1958) “1849-1914”. Den danske Kirkes Historie. VII. København: Gyldendal.
Luther, M. (2017): Lítla katekismus. Týtt hevur J. Dahl. Luthers lítla og stóra katekismus.Tórshavn: Føroyskt Kirkjumál.
Lærarafólk í Føroyum 1870-1976 (1976). Onnur útgáva. Tórshavn: Føroya Lærarafelag.
Petersen, H. F. og Hansen, J. R., (eds.) (1994) Mikkjalsbók. Mikkjal Dánjalsson á Ryggi. Tórshavn: Bókadeild Føroya Lærarafelags.
Ryggi, M. D. á (1926-27) Landalæra I. Føroyar. Tórshavn: Felagið Varðin.
Ryggi, M. D. á (1935) Dýralæra I. Súgdýr. Tórshavn: Føroya Lærarafelag.
Ryggi, M. D. á (1940) Miðvinga søga. Tórshavn: Felagið Varðin.
Ryggi, M. á (1924) “Lít yvir landið”. Dagblaðið. 12. árgangur, nr. 104.
Ryggi, M. D. á (1954) Yrkingar. Tórshavn: P/F H. N. Jacobsens Bókahandils Forlag.
Ryggi, M. á (1978) Fuglabókin. Dýralæra II. Onnur óbroytta útgáva. Tórshavn: Føroya Skúlabókagrunnur.
Sálmabók Føroya Kirkju (1990) Tórshavn: Føroyskt Kirkjumál.
Schrøder, F. (1936) Ludvig Schrøders Liv og Gerning. 2. Halvbind. København: Kirkeligt Samfunds Forlag.
Schöne, J. (2017) “Was sagt uns Luther über die Schöpfung?” Vortrag im Gedenkjahr der Reformation 2017. https://lbz.rlp.de/fileadmin/lbz/Kulturgut/Virtuelle-Ausstellungen/Schoepfung/Bischof_Schoene_Luther_und_die_Schoepfung_-_Vortrag_2017.pdf. (seinast lisið 03.02.2025.
Skúlablaðið: Málgagn fyri heim og skúla (1979), 47. árgangur nr. 10.
Section
Literature