Skiftismæli í føroyskum? - Diglossia in Faroese: "Hevur Fróðskaparfelagið við nýggja máipolitikki sínum nakran tilverurætt?" ella: "Hevur Vitinskapiliga selskapið við sínum nýggja sprogpolitikki nakað eksistensberættilsi

Abstract

Úrtak

Í greinini verður roynt at naerkast spurningi um 'skiftismæli í føroyskum'. Sera einfalt kann sigast, at skiftismæli er málslig støða í samfelag, ið hevur tvey frábrigdi av móðurmálinum, ið verða nýtt hvørt í sínum høpi; annað í gerandismálinum (Lágt/L-frábrigdi) og hitt í formligum og hátíðarligum høpi (Há/H-frábrigdi). Tá ið eg arbeiddi við masterritgerð um føroyskt mál fyri fáum árum síðan, var eyðsýnt, at heimildarfólk míni høvdu ymiskan málburð. Tí rann spurningurin um skiftismæli í føroyskum mær fleiri ferðir í hug sum møguligt umrøðuevni í føroyskum høpi.

Tað skal sigast, at skiftismæli er samansettur spurningur, og tí skal verða gjørt vart við, at evnið er ikki tikið upp við tí í hyggju at koma við føstum niðurstøðum. Tvørturímóti. Ymiskir átrokandi málsligir spurningar undir arbeiðinum við nevndu masterritgerð hava gjørt, at eg í fyrstu syfti vil nærkast evninum á reglubundnanhátt við heildarreglum eftir Ferguson sum ástøði. Stevnumiðið áfram kann so vera at arbeiða við spurninginum í størri kanning.

Skipanin av greinini fer m.a. at hava við sær, at eyðkennini fyri skiftismæli eftir Ferguson, níggju í tali, verða viðgjørd úr føroyskum sjónarhorni. í orðaskiftinum skal hvørt teirra viðgerast heilt stutt við dømum um málnýtslu, ið eru at finna í samrøðunum við tey áðurnevndu 118 heimildarfólkini. Harafturat, beint undan henda grein varð skrivað, er pinkukanning gjørd nú í 2008; 12 heimildarfólk eru spurd um hugburð teirra til danismur.

Abstract

ln this article the topic Diglossia in Faroese has been approached. In very simple terms diglossia may be described as the linguistic situation in a society where two varieties of the mother tongue have their function in mutual distribution; the Low (L) variety in the daily language and the High (H) in a formal context and as the written variety. During the field work for the author's Master's thesis, numerous observations were made of a highly varying language use amongst the 118 informants. This brought to mind the thoughts about a potential diglossic situation in the Faroese speech community.

Diglossia as such is a highly complex topic, about which prominent linguists have presented highly varying theories. For that very reason the article does not pretend to present any conclusions to this question with respect to the Faroese conditions. Rather, it has been the intention to approach the issue on the basis of Ferguson's fundamental principles. The objective ahead, however, may be to work with the topic in a more comprehensive context.

The organization of thisarticle will imply, amongst other items, that Ferguson's distinctive markers for diglossia - nine altogether - have been discussed from a Faroesepointofview. In thediscussion, each of these nine distinctions has been commented on with examples from Faroese that have been detected in the conversations with the aforementioned 118 informants.

Additionally, in connection with the preparations for this article, a 'mini research' has been conducted during the summer of 2008 amongst 12 informants, selected randomly amongst the 118 mentioned above, with respect to their attitude to Danicisms in the Faroese language.